Emerytowany maszynista Orzechowski ginie pod kołami pociągu - próbował go wykoleić czy zatrzymać? Na to pytanie stara się odpowiedzieć specjalna komisja. Portret kolejarza starej daty kreślą kolejno trzej świadkowie. Ich uzupełniające się "prawdy" pozwalają wyjaśnić tajemnicę starego fachowca, do końca wiernego zawodowemu etosowi.
Jedno z największych osiągnięć kina polskiego Października, dzięki inspiracji włoskim neorealizmem i wykorzystaniu doświadczeń Munka-dokumentalisty przełamujące socrealistyczne schematy. Wielka kreacja Kazimierza Opalińskiego i symboliczny finał: słowa "Duszno tu" i otwarcie okna jako znak odwilży i - ze współczesnej perspektywy - zapowiedź polskiej szkoły filmowej.

Nagrody

1957 - MFF, Karlovy Vary - Nagroda "Kryształowy Glob" za reżyserię - Andrzej Munk
1958 - Syrenka Warszawska (nagroda Klubu Krytyki Filmowej SDP) w kategorii filmu fabularnego - Andrzej Munk